Landafscheiding

Vóór het jaar 1560 werd op Texel, net als op andere Waddeneilanden, overalweide toegepast. Negen maanden van het jaar (van september tot mei) mocht elke Texelaar zijn vee over het hele eiland laten weiden. Vanaf circa 1640 werd deze regeling langzaam afgeschaft en mocht er alleen nog worden geweid op gemeentegrond. Vanaf circa 1650 ontstonden perceelscheidingen. Op Texel bleken de gebruikelijke methoden voor perceelscheiding niet toepasbaar: in de duinen kon je geen sloten graven en rasters zetten was niet mogelijk vanwege een gebrek aan hout. Als alternatief werden de typisch Texelse tuunwallen gebruikt, die al sinds de 14de eeuw op het eiland in zwang waren.

Zoals je in de schets kunt zien bestaat de tuunwal uit twee op elkaar gestapelde ‘muurtjes’. ‘Opbouw volgens de plattezodenmethode’ betekent dat de tuunwal bestaat uit acht lagen graszoden, plat gestapeld, en binnenin opgevuld met grond uit het naastliggende weiland.

Behalve tuunwallen zien we rond Den Hoorn ook heiningen van ander materiaal. Houten heiningen gemaakt van juthout én betonnen palen uit de Tweede Wereldoorlog, afkomstig van zogenoemde tetraëder: hindernissen tegen landing van voer- en vaartuigen.

Hokkies in de duinen

In cultuur gebrachte stukjes duinvallei werden op Texel altijd door tuunwallen omgeven – althans, vanaf halverwege de 19de eeuw. Oudere gegevens zijn tot nu toe niet bekend. Op deze duinakkertjes of hokkies werden vooral aardappelen of rogge geteeld, vanaf het eind van de 19de eeuw ook bloembollen. Sommige kleine stukjes waren in gebruik als groentetuin.

Ook rond hooi- en weilanden in de duinen werden tuinwallen aangelegd, zoals in de Bollekamer achter Den Hoorn.

Weidevogels in de Mars

Ten noordwesten van Den Hoorn zien we een scherpe scheiding tussen de duinen als natuurgebied en het laagliggende agrarische land. Hoornders noemen dit gebied de Mars. Het gebied is ecologisch waardevol omdat er veel weidevogels voorkomen, zowel in het gras- als in het bouwland. Ook vind je er flink wat tuunwallen. Boeren in het gebied zaaien zogenoemde kruidenranden rond de akkers. De kruiden trekken natuurlijke vijanden aan van bijvoorbeeld de bladluis. Zo ontstaat een evenwichtiger insectenecosysteem, wat plaagdierbestrijding op natuurlijke wijze versterkt. Daarnaast zijn in het gebied de laatste jaren natuurvriendelijke oevers aangelegd, wat heeft geleid tot nieuwe flora en fauna.

De afwatering in de Mars loopt van het hoger gelegen westelijk gedeelte (duinen) naar het oosten (Westerweg). Doordat vanuit de duinen kwel (omhoogkomend grondwater) optreedt, is ook dit hoger gelegen deel vochtig en is het water hier van hoge ecologische kwaliteit (voedselarm, kalkrijk). Weidevogels als de kievit, scholekster en grutto profiteren van dit vochtige land.