De eerste dijken

De geschiedenis van het eiland Texel begint met een doorbraak van de kust tijdens de Allerheiligenvloed in het jaar 1170. Voor die tijd maakte het gebied deel uit van het vasteland en werd het bewoond door Friezen. Na de doorbraak in 1170 bleven de keileembulten – opgestuwde wallen van keileem en stenen uit de voorlaatste ijstijd, zo’n 140.000 jaar geleden – behouden. De wallen vormen nu nog altijd ‘het oude land van Texel’, dat zich uitstrekt van het dorp Den Hoorn in de zuidpunt tot aan het gehucht Oost aan de Wadden-kant.
Al snel werden dijken opgeworpen, waarvan de eerste dateren van rond 1200. Vanuit het dorp Den Hoorn tot boerderij Novalishoeve liep zo’n oud dijkje: de Ouden-dijck genaamd. De huidige toegangsweg tot het dorp met de naam Diek loopt over die vroegere dijk. De oude dijk beschermde het achterliggende laag gelegen land, dat zeer nat en drassig en daardoor van weinig waarde was. Kreekjes verzamelden het afvoerwater van de achterliggende hoger gelegen goede landbouwgronden richting een sluisje in de dijk. Het is in deze tijd niet meer voor te stellen dat een dijk van amper één meter hoog het land tegen het toenmalige Marsdiep moest beschermen. Dat de dijkjes niet hoog -genoeg waren, blijkt wel uit het feit dat ze geregeld doorbraken.

Bewoningsgeschiedenis Den Hoorn

Het dorp Den Hoorn draagt nog veel sporen van zijn bijzondere verleden. Den Hoorn was tot de 18de eeuw een van de belangrijkste dorpen van Texel. Die gloriejaren hadden alles te maken met het loodswezen: de loodsmannen die op deze zuidwestpunt van het eiland waren gevestigd en die hun geld verdienden met het ‘loodsen’ van handelsschepen van onder meer de VOC. De loodsen brachten de schepen van de Noordzee door het grillige Marsdiep naar de Texelse Reede bij Oudeschild, waar de bemanning water en proviand insloeg voor de komende zeereis en wachtte op gunstige wind. Op het hoogtepunt van de Gouden Eeuw woonden er in Den Hoorn maar liefst honderd loodsen.
Vanaf het 24 meter hoge Loodsmansduin, iets ten westen van het dorp, tuurden zij de horizon af, op zoek naar schepen die zij hun diensten konden aanbieden. Zodra er een schip in beeld kwam, voeren de loodsen eropaf. Het graven van het Noord-Hollands Kanaal in 1828 betekende het einde van het Hoornder loodswezen. De loodsen verhuisden naar Den Helder of werden boer of visser.
Mede daardoor veranderde de samenstelling van de Hoornder bevolking. Meer boeren trokken naar Den Hoorn. Schapenhouders konden het nieuwe gebied ten zuiden van Den Hoorn en de duinen goed laten begrazen. In het duingebied werden tuunwallen geplaatst en op de landerijen verschenen schapenboeten. Ook bleken de zandgronden rond Den Hoorn uitstekend geschikt voor het telen van bloembollen. Tot op de dag van vandaag vind je in Den Hoorn nog altijd schapen- en bollenbedrijven.

Novalishoeve

Op deze wandelroute kom je langs Novalishoeve, een biologisch (dynamisch) boerenbedrijf waar melkkoeien, schapen, varkens en kippen worden gehouden en tuinbouw wordt bedreven. In de werkplaats worden op ambachtelijke wijze en van eigen grondstoffen verschillende producten geproduceerd – onder meer kaas, kwark, yoghurt, ijs en pudding – die worden verkocht in de eigen winkel en aan verschillende winkels en horecabedrijven op het eiland. Novalishoeve is daarnaast zorgboerderij, waar jongvolwassenen met een zorgvraag wonen en werken. Ga gerust even kijken in de stal wanneer het bedrijf open is.