Op de grens van oud en nieuw land

De geschiedenis van het eiland Texel begint met een doorbraak van de kust tijdens de Allerheiligenvloed in het jaar 1170. Voor die tijd maakte het gebied deel uit van het vasteland en werd het bewoond door Friezen. Na de doorbraak in 1170 bleven de keileembulten – opgestuwde wallen van keileem en stenen uit de voorlaatste ijstijd, zo’n 140.000 jaar geleden – behouden. De wallen vormen nu nog altijd ‘het oude land van Texel’, dat zich uitstrekt van het dorp Den Hoorn in de zuidpunt tot aan het gehucht Oost aan de waddenkant.
Door het aangroeien van zogenoemde vloedhaken breidde het zuidelijk deel van Texel zich door de eeuwen heen verder zuidwaarts uit (zie kaartje). Daarmee verplaatste ook het Marsdiep zich meer naar het zuiden. Verschillende dijken in de omgeving van Den Hoorn laten het toenmalige stroomgebied van het Marsdiep zien.

Dijkdoorbraak

Talrijke dijkdoorbraken, overstromingen en andere tegenslagen hebben de eilanders er niet van weerhouden hun leven in dit gebied op te bouwen. Grote zeilschepen van elders gingen hier voor anker om vers drinkwater in te slaan. ¬Vissers beschikten over een veilige haven. De (buitendijkse) kwelders vormden prima weidegrond voor de schapen. Voor loodsen, handelaren, vissers en boeren was dit gebied dus uitermate geschikt als woon- en werkplek.
Veel huidige wegen en weggetjes zijn op oude dijken van destijds aangelegd. Zo was de kronkelige Grieweg ook ooit een dijkje, dat meermalen is doorgebroken. Een waterplas – op zijn Texels: wèèl – die was ontstaan na een dijkdoorbraak werd vaak weer omsloten met een nieuw stukje dijk. Zo’n nieuw dijkje werd vingerling genoemd. De wèèl kon na het dijkherstel binnen- of buitendijks komen te liggen.
Met het aantal dijkdoorbraken nam ook het aantal bochten in de dijk toe, dat kun je tijdens de wandeling herkennen. Je passeert ook een herstelde, binnendijkse wèèl. Pas later kwamen er nieuwe technieken en werden dijken verstevigd met wier of stenen. In de Texelerdijk is ook wier gebruikt.

Een deel van deze route kan periodiek nat zijn, stevige wandelschoenen of laarzen zijn aanbevolen.

Bezoekboerderijen langs de route: www.novalishoeve.nl, www.wezenspyk.nl en www.schapenboerderijtexel.nl.